Lijken in de kast?
Peter loopt te ijsberen in zijn kamer. Zal ik doorgaan met de aankoop van de fabriek? Moet ik er vanaf zien? Afgelopen maanden heeft hij diverse stukken gekregen van het bedrijf om een bieding uit te brengen. Een prachtig bedrijf in de maakindustrie. Kansen volop. Gesprekken zijn gestart en onderhandelingen over de transactie komen in een eindfase. Hij geeft een eindbod: dit is het en geen cent meer! Dan komt de adviseur van verkoper langs. Er zijn nog wat “puntjes” te bespreken. Er komen wat personele problemen aan de orde. Nadat deze vraagstukken besproken zijn kan er alsnog getekend worden.
De ondertekening behelst de zgn. Letter of Intent (LOI) of intentieverklaring, waarbij partijen in beginsel afspreken onder welke condities een overdracht plaats vindt. Veel varianten komen daarbij voor. Zo zijn er situaties waarbij uitsluitend in hoofdlijnen een prijs of prijsrange is afgesproken, maar ook gedetailleerde versies komen voor. Dan wordt al bijna niets meer aan het toeval over gelaten en worden de afspraken tussen partijen tot in detail vastgelegd.
Vaak worden er in deze LOI bepalingen opgenomen over een uit te voeren boekenonderzoek. De afspraken over de transactie worden vastgelegd, rekening houdend met de verstrekte informatie aan de koper tot op dat moment. Vervolgens wordt dan een voorbehoud gemaakt voor de uitkomsten van het uit te voeren boekenonderzoek. Wat houdt dan een voorbehoud in?
• Het kan betekenen dat de koper iets aantreft dat wanneer hij dat van tevoren had geweten, het nooit tot een dergelijke deal zou zijn gekomen en dat hij de mogelijkheid heeft van de transactie af te zien.
• Een verkoper zal dit niet zomaar accepteren en er wordt dan veelal een bepaling opgenomen dat het uitsluitend om materiële zaken moet gaan. Over wat dan precies materieel is, kan wel behoorlijk gediscussieerd worden.
• Ook komt het voor dat er een zogenaamde break-up fee vergoed moet worden. Immers, de koper heeft al kosten gemaakt en wil deze kosten vergoed hebben. Het is veelal een praktische invulling van een vorm van schadevergoeding voor gemaakte kosten en gederfde winst. In de jurisprudentie komt dat laatste overigens nauwelijks voor.
Voor de verkoper zijn een paar belangrijke zaken te noemen:
• Wanneer u afspreekt dat de goodwill of prijs gebaseerd is op een formule van bijvoorbeeld vijf keer de kasstroom, dan kan het betekenen dat de koper bij een gevonden correctie, de prijs met vijf maal die betreffende correctie wil corrigeren.
• Wanneer de koper de prijs wil aanpassen als gevolg van de uitkomsten van een boekenonderzoek, moet u als verkoper wel geregeld hebben dat u ook van de transactie mag afzien, wanneer u de gewenste aanpassingen niet accepteert. Dat is niet standaard geregeld.
En dan tenslotte nog iets anders. Het leek al vanzelfsprekend, maar de rechtbank heeft september vorig jaar een belangrijke uitspraak gedaan, waarbij hij (nogmaals) heeft aangegeven dat de verkoper alle informatie die van belang is voor het oordeel van koper moet verstrekken, ook al vraagt hij daar niet om.
Anders is er snel sprake van dwaling en heeft de verkoper geen deal. Kortom: verkoopt u uw onderneming:
• Zorg ervoor dat u bij een verkoop tijdens het boekenonderzoek alle gevraagde informatie aanlevert aan koper, uiteraard voor zover aanwezig.
• Houd geen informatie over de te verkopen onderneming achter.
• Verstrek voor en na het boekenonderzoek pro actief relevante informatie aan de koper.
Het voorkomt dat er afgezien wordt van een deal.
Pieter van den Berg - Managing partner Sophista
Dit artikel verscheen in Zaanbusiness (editie 161 - 10 februari 2017)